Niezła wiocha

Niezła, bo kulturalna. Już za kilka dni przekonamy się jakim potencjałem kulturalnym dysponuje polska wieś. Wszystko za sprawą poważnego raportu dotyczącego kultury na wsi. Autorami dokumentu pt. „Stan i zróżnicowanie kultury wsi i małych miast w Polsce. Kanon i rozproszenie” są Izabella Bukraba-Rylska i Wojciech Burszta.

Od kilkunastu lat obserwujemy wybuch samorządności, dyskursu o „małych ojczyznach” i Polsce lokalnej. Paradoksalnie, wbrew tym zjawiskom po roku 1989 zaprzestano systematycznego gromadzenia i opracowywania danych na temat kultury. Przestały dostarczać informacje takie podmioty jak Instytut Kultury czy Centralny Ośrodek Metodyki Upowszechniania Kultury.

Nie da się rzeczowo i mądrze mówić o kulturze bez takich danych. Kultura staje się coraz ważniejszym elementem gospodarki. Musi zostać wpisana w odpowiednie ramy i definicje. Raport Bukraby-Rylskiej i Burszty wypełnia także inną potężną lukę. Jest ważnym głosem w debacie o stanie kultury i jej wpływu na świadomość lokalną. W świecie, gdy pojawiają się nowe określenia, typu dziedzictwo kulturowe, pamięć kulturowa daje odpowiedź, na ile te elementy sprzyjają budzeniu tożsamości lokalnej, podmiotowości danego środowiska i formowaniu społeczeństwa obywatelskiego.

Raport w najważniejszej swej części będzie dotyczyć diagnozy kondycji kultury, przede wszystkim poziomu finansowania, instytucji i uczestnictwa. Badania do raportu przeprowadzono latem i jesienią 2010 roku. Z niecierpliwością czekamy na wyniki.

Kultura w inkubatorze

Bielawa to zaledwie 30 tysięczne miasto. Jego władze nie mają jednak problemu by wydać 5 milionów złotych na stworzenie przestrzeni, w której kreatywni twórcy będą mogli realizować swoje pomysły. Włodarze Bielawy wiedzą bowiem, że to inwestycja dla kilku pokoleń mieszkańców miasta. Wiedzą też, że taki projekt świetne wpłynie na wizerunek miasta. Pulę pieniędzy przeznaczonych na renowację zabytkowego budynku przeznaczonego na tę działalność oraz wyposażenie go w odpowiedni sprzęt podwoiła Unia Europejska. W ten sposób za 10 mln złotych powstanie przestrzeń z komputerowymi laboratoriami do obróbki dźwięku, fotografii i montażu filmów, salą prób muzycznych, pracownią ceramiczną i klubem poetyckim. Wymarzone zaplecze dla wszelkich działań artystycznych. Wszystko w ramach art inkubatorów, których głównym celem jest wspieranie artystów i przyszłych przedsiębiorców w ich debiucie zawodowym.

Bielawa jest drugim obok Łodzi miastem, które w taki sposób chce angażować w działalność artystyczną swoich mieszkańców. Art inkubatory są coraz popularniejszym rozwiązaniem wykorzystywanym na polu kultury. Daje twórcom zaplecze techniczne i wszelkie narzędzia potrzebne do aktywnego włączenia się w proces tworzenia kultury. To co z nimi zrobią zależy od kreatywności samych artystów. Łódź na swój art inkubator dostała od Urzędu Marszałkowskiego 16 mln złotych. Urząd miasta dorzucił kolejne 18. Za tę kwotę na terenie dawnej fabryki Karola Scheiblera powstanie przestrzeń, w której organizowane będą wystawy, spektakle teatralne, koncerty i konferencje. Swoją siedzibę mogłyby mieć firmy związane z przemysłami kreatywnymi oraz te, które łączą  biznes z kulturą.  Pomysł jest ciekawy, ale jego realizacja się opóźnia. Co można uznać za typowe dla Łodzi, która z kulturą radzi sobie coraz gorzej i ma problem z wywiązywaniem się ze swoich deklaracji.

Projekty podobne do art inkubatorów, choć realizowane na mniejszą skalę można zauważyć również w innych miejscach. pojawiają się co jakiś czas i w innych miastach. Na zbliżonej zasadzie działa warszawskie Centrum Cybernetyki 2.2.2., które skupia się na modzie. Z zagranicznych projektów warto wspomnieć kultowe londyńskie Village Underground i gruzińską Art Villa Garikula. Wygląda na to, że działalność tego typu chodzi również po głowie Tomkowi Placie. W kupionej przez siebie willi na Saskiej Kępie zamierza prowadzić „szeroko pojętą działalność kulturalną”.  W nowo powstającym „domu kultury” swoje  miejsce znajdą galeria, sala wykładowa, klubokawiarnia, winiarnia. Przestrzeń będzie dostępna dla różnych fundacji, lista planowanych działań jest długa. Jak to będzie wyglądało w praktyce przekonamy się już w maju.